Historia inflacji w Polsce

W powojennej Polsce były ogromne zniszczenia wojenne oraz trzy różne systemy pieniężne, deficyty budżetowe, budżet: 30-40% MSW, 20% PKP, 10% dotacje do żywności. Na początku 1921 powstaje sztywny kurs walutowy, który prowadzi do stabilizacji cenowej, deficyt handlowy, brak rezerw zmusza rząd do zmiany polityki kursowej (koniec 1921) i konieczność sięgnięcia po podatek inflacyjny, a w 1993 podatki na obywatela wynosiły: inflacyjny 5.2 $, inne 1.8 $. W 11 miesięcy do stycznia 1924 ceny wzrosły 700 razy.

I 1924 - Reforma Grabskiego i odbudowa bazy podatkowej poprzez podatek majątkowy (powiązanie podstawy ze złotem), zaprzestanie monetyzacji, zniesienie dopłat do PKP, interwencje stabilizujące Markę Polską, budowa Banku Polskiego,

II 1924 nadwyżka budżetowa; IV 1924 emisja Złotego, ograniczone prawo do finansowania deficytu budżetowego. Narastają problemy ze ściąganiem podatków (protest przedsiębiorców) kiepskie żniwa, spadek produkcji, kurczenie się bazy podatkowej

I 1925 emisja bilonu, ujemny bilans płatniczy, brak rezerw powoduje załamanie kursu złotego w VII 1925. Wojna celna z Niemcami pogłębia BH. Nawrót inflacji, upadek rządu.

2 połowa 1925 (Aleksander Skrzyński Premier) następuje podewaluacyjny wzrost eksportu, ożywienie gospodarcze, osiągnięcie równowagi budżetowej, koniec inflacji.

Socjalizm i inflacja cenowo - zasobowa

Uwarunkowania: gospodarka centralnie sterowana, o procesach gospodarczych decyduje scentralizowana władza, nieefektywna alokacja, brak bodźców do rozwoju przedsiębiorczości, władza bez poparcia społecznego, kredyty udzielane według decyzji politycznych bez rachunku kosztów, ceny detaliczne regulowane administracyjnie, deficyt budżetu finansowany w Banku centralnym.

Model AD - AS

Aby określić poziom cen w gospodarce musimy porównać krzywą zagregowanego popytu z krzywą zagregowanej podaży (Sachs, Larraine 1993, s. 363). Efekt realnych zasobów pieniężnych: realna podaż pieniądza wyznacza popyt, czyli dla danej nominalnej podaży MS poziom cen decyduje o popycie; zatem AD malejącą funkcją cen. Zagregowana podaż w gospodarce socjalistycznej zależy od nie wiadomo czego.

W gospodarce socjalistycznej nawis inflacyjny wynikający z rosnącej podaży pieniądza przy niezmienionych cenach powoduje niedobory na rynku. Rok 1989: głęboka nierównowaga wewnętrzna, niedobory na rynku, część cen (rolnictwo) zostaje uwolniona, gwałtowny wzrost inflacji do 350% rocznie w XII 89. Nieefektywne przedsiębiorstwa nie liczą kosztów.

Reforma Balcerowicza: uwolnienie większości cen - zbicie nawisu inflacyjnego, wprowadzenie popiwku oraz odejście od indeksacji - kontrola płac, sztywny kurs walutowy - nominalna kotwica (ceny importu, oczekiwania), wprowadzenie realnie „dodatnich” stóp procentowych.